NHẪN nén tâm bình dịu nỗi đau
MỘT lời nóng giận lỗi lầm sau
CHÚT hòa hoãn đẹp tình hoàn hảo
SÓNG dịu an lành nghĩa kết giao
YÊN ấm gia đình xua ảo não
GIÓ êm tổ quốc rạng tươi màu
LẶNG nghe sáo thổi nhàn cư dạo

LÙI MỘT BƯỚC BIỂN RỘNG TRỜI CAO


         

 

 CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH ĐỐI NGOẠI VỚI TRUNG QUỐC QUA THƠ CHỮ HÁN

Theo những tài liệu mới nhất, thơ chữ Hán của Bác tổng cộng có 173 bài, trong đó tập NHẬT KÝ TRONG TÙ có 133 bài. 
Thơ chữ Hán của Hồ Chí Minh có nội dung phong phú, tinh thâm mà uyên bác, lòng can đảm, khí phách, trí tuệ và tinh thần lạc quan cách mạng của một nhà cách mạng vô sản, niềm tin kiên định, coi thường mọi khó khăn, trong khó khăn và trắc trở luôn nhìn thấy ánh sáng và hy vọng; tình cảm mãnh liệt yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu cuộc sống, yêu hòa bình; khí phách anh hùng chống xâm lược, không sợ cường bạo, dám chiến đấu đến cùng chống kẻ thù; tấm lòng chân thành với chiến hữu, đồng chí, bạn bè; cùng với thế giới quan và phương pháp luận khoa học mà người cách mạng phải có để nhìn nhận và giải quyết mọi sự việc…

Vào đầu những năm 1950 sau khi nước Trung Quốc mới được thành lập, Hồ Chí Minh trở về nước sau chuyến thăm Bắc Kinh bí mật đi qua Hồ Bắc, Người đã bộc bạch niềm vui mừng khôn xiết của mình trước cuộc sống hạnh phúc, yên bình của nhân dân Trung Quốc trong thời đại mới qua một bài thơ với tựa đề Qua Hồ Bắc:

Ngã khứ điền gian đô bạch tuyết,

Ngã lai điền mạch dĩ thanh thanh.
Minh thiên cơ giới thế mộc giới,

Ức triệu nông gia lạc thái bình.

Dịch thơ:

Đồng ruộng khi đi đầy tuyết trắng, 
Nay về lúa mạch đã xanh xanh.
Ngày mai cày máy thay cày gỗ, 

Ức triệu nhà nông hưởng thái bình.

Trong thơ chữ Hán của Hồ Chí Minh có không ít bài thơ ca ngợi vẻ đẹp tráng lệ của phong cảnh núi non Trung Quốc, thể hiện tình cảm nồng nhiệt của Hồ Chí Minh với đất nước Trung Hoa. Sau khi nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa được thành lập, đặc biệt sau khi miền Bắc Việt Nam được giải phóng (năm 1954), Hồ Chí Minh nhiều lần đến thăm Trung Quốc, nhất là các danh lam thắng cảnh. Được chứng kiến cảnh đẹp của thiên nhiên Trung Quốc, với ngòi bút đầy cảm xúc, Hồ Chí Minh đã ca ngợi vẻ đẹp mỹ lệ của thiên nhiên cũng như những di sản văn hóa lâu đời nơi đây. Tháng 6-1955, Hồ Chí Minh lần đầu tiên thăm chính thức Trung Quốc, trên tàu trở về sau khi thăm Vạn lý Trường thành, Người đã viết bài thơ Vịnh Vạn Lý Trường Thành, ca ngợi trí tuệ và sức mạnh của nhân dân Trung Quốc:

Thính thuyết trường thành vạn lý trưởng, Đầu liên Đông Hải vĩ Tây Cương. Kỷ thiên bách vạn lao động giả,  Kiến trúc tư thành trấn nhất phương

Dịch thơ:

Thấy nói trường thành dài vạn dặm,
Đầu từ Đông Hải cuối Tây Cương.
Hàng ngàn trăm vạn người lao động,

Xây đắp ngôi thành trấn một phương

Tháng 8-1959, Hồ Chí Minh từ Mátxcơva về Tân Cương, Trung Quốc, Người đã dệt nên một bức tranh thiên nhiên Trung Quốc kỳ thú, tráng lệ bằng cách miêu tả qua các câu thơ chữ Hán với tiêu đề Trông Thiên san:

Dao vọng Thiên San phong cảnh hảo, Tử hà, bạch tuyết bão thanh san. Triệu dương sơ xuất xích như hỏa. Vạn đạo hồng quang chiếu thế gian.

Dịch thơ:               

Xa ngắm Thiên San phong cảnh
Ráng đào, tuyết trắng ấp non lam
Mặt trời mới mọc đỏ như lửa

Muôn ánh hồng soi khắp thế gian.

Tháng 5-1961 trong chuyến thăm Quế Lâm, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh từng hoạt động trong thời kỳ kháng Nhật, trước những đổi thay của Quế Lâm sau hơn 20 năm quay trở lại, Người đã ngẫu hứng làm bài thơ Quế Lâm phong cảnh và còn phác họa bài thơ này thành một bức họa thư pháp, nội dung bài thơ chữ Hán như sau:

Quế Lâm phong cảnh giáp thiên hạ, Như thi trung họa họa trung thi. Sơn tràng tiều phu xướng, Giang thượng khách thuyền quy.

Dịch thơ:

Quế Lâm phong cảnh tuyệt vời,
Thơ đan trọng họa, họa cài trong thơ. 
Tiều phu trên núi hát ca, 

Dưới sông thuyền khách vào ra: Diệu kỳ!

Tháng 5-1965, Chủ tịch Hồ Chí Minh nghỉ tại Hoàng Sơn, khu du lịch và điều dưỡng thuộc tỉnh An Huy. Cùng đi với Người có Phó Chủ tịch nước Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa Đổng Tất Vũ. Tại Hoàng Sơn, Người tham quan các thắng cảnh: Quan Bộc Đình (Đình Ngắm Thác), Bách Trượng Tuyền (Suối Trăm Trượng), Đào Nguyên Đình (Đình Đào Nguyên), Nhân Tự Bộc (Thác Chữ Nhân), Từ Quang Các (Gác Từ Quang)...; các di tích: Hổ Đầu Nham (Núi Đầu Cọp), Long Đầu Thạch (Đá Đầu Rồng), Luyện Đan Tỉnh (Giếng Luyện Đan), Dược Cừu (Cối Dã Thuốc), v.v.. Người đặt tên cho một ngọn núi cái tháp là Luyện Đan Tháp (Tháp Luyện Đan). Tại nhà khách Hoàng Sơn, Người tự tay viết năm chữ Hán lớn: "Hoàng Sơn phong cảnh hảo" (Hoàng Sơn phong cảnh đẹp) và đề biển cho Quan Bộc Đình (Đình Ngắm Thác). Trước khi rời Hoàng Sơn, Phó Chủ tịch Đổng Tất Vũ làm bài thơ thất ngôn"Từ giã Hoàng Sơn" (gồm bốn khổ) tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng viết chùm thơ Nhật ký Hoàng Sơn gồm sáu bài tặng lại Phó Chủ tịch Đổng Tất Vũ, cảm nhận vẻ đẹp đích thực của phong cảnh Hoàng Sơn,  tình cảm tha thiết đối với cảnh sông núi hùng vĩ, tráng lệ của đất nước Trung Quốc:

Hoàng sơn phong cảnh phi thường hảo, Nhất thiên hạ vũ ngũ thiên tình. Triệu tùy tân khách tống lão khách, Dạ thính tuyền thanh họa điều thanh.

Dịch thơ:

Hoàng Sơn cảnh núi đẹp thay,
Năm ngày nắng hửng, một ngày mưa sa,
Sớm mai đưa đớn khách xa,

Đêm nghe tiếng suối vẳng hòa tiếng chim.

Tháng 4-1968, lần cuối cùng Chủ tịch Hồ Chí Minh sang Trung Quốc chữa bệnh. Mấy ngày trước khi về nước, Người đã làm bài thơ chữ Hán Mậu Thân xuân tiết phác họa một bức tranh tươi sáng với nhiều màu sắc, sinh động, nhịp nhàng và tuyệt đẹp của mùa xuân, hòa quyện mùa xuân của đất trời Trung Quốc, với mùa xuân trong lòng, tác giả viết

Tứ nguyệt bách hoa khai mãn viên,  Hồng hồng tử tử hỗ tranh nghiên, Bạch điểu tróc ngư hổ lý khứ, Hoành oanh phi thượng thiên. Thiên thượng nhàn văn lai hựu khứ, Mang bả Nam phương tiệp báo truyền.

Dịch: 

Tháng tu hoa nở một vườn đầy,
Tía tía, hồng hồng đua sắc tươi
Chim trắng xuống hồ tìm bắt cá, 
Hoàng oanh vút tận trời.
Trên trời mây đến rồi đi,

Miền Nam thắng trận báo về tin vui.

Một nội hàm đặc sắc trong thơ chữ Hán của Hồ Chí Minh chính là tình cảm của Người với những người đồng chí, chiến hữu Trung Quốc. Cho đến ngày nay, đông đảo các độc giả Trung Quốc, đặc biệt là những đồng chí đã từng tham gia vào công cuộc viện trợ cho kháng chiến ở Việt Nam đều cảm nhận sâu sắc về tấm lòng bao la và sự quan tâm ân cần của Người.

 Năm 1950, Hồ Chí Minh bí mật sang Trung Quốc và ở Bắc Kinh Người đã gặp gỡ những người bạn chiến đấu cũ quen biết nhau đã hàng chục năm trời như Mao Trạch Đông, Chu Ân Lai, Lưu Thiếu Kỳ. Lúc về nước, Người xúc động viết nên bài thơ Ly Bắc Kinh (Rời Bắc Kinh):

Ký Bắc thiên tâm huyền hao nguyệt, Tâm tùy hao nguyệt cộng du du. Hao nguyệt thùy phân vi lưỡng bán? Bán tùy cựu hữu, bán chinh phu

Dịch thơ

Trời Ký Bắc treo vầng trăng rọi,
Lòng theo trăng vời vợi sáng ngời.
Vầng trăng ai sè làm đôi,

Nửa theo bạn cũ, nửa soi lữ hành.

Trong cuộc đại cách mạng đầu tiên của Trung Quốc vào những năm 20 của thế kỷ XX, Hồ Chí Minh đã gặp gỡ và quen biết với người đồng chí trẻ Trần Canh ở Quảng Châu (tháng 5-1924, Trần Canh học khóa 1 Trường Quân sự Hoàng Phố - Quảng Châu còn Hồ Chí Minh khi đó làm phiên dịch trong phái đoàn cố vấn của chính phủ Liên Xô bên cạnh Chính phủ Trung Hoa Dân quốc), hai người thường xuyên gặp nhau trao đổi công tác. Năm 1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến Nam Ninh thăm bí mật Trung Quốc, Trần Canh lúc đó đã là Phó Tư lệnh Quân khu Tây Nam kiêm ủy viên Quân khu Vân Nam đã đến Nam Ninh để đón Người. Lúc gặp mặt, Người đề thơ tiếng Hán tặng người đồng chí trẻ:

Đương niên ngộ quân nhất thanh niên, Như kim thống binh ốc soái quyền. Hùng sư bách vạn tất thính lệnh, Hãn vệ cách mạng cố Điền biên.

Dịch thơ

Khi xưa gặp chú một thanh niên,
Nay chú cầm quân giữ soái quyền.
Trăm vạn hùng binh theo lệnh chú,

Giữ gìn cách mạng cõi Điền biên.

Từ năm 1950 quan hệ Việt Nam – Trung Quốc được mở ra toàn diện, các đồng chí ở hai Đảng và hai nước đi lại, trao đổi với nhau. Tháng 9-1950, trong chiến dịch biên giới, Chủ tịch Hồ Chí Minh và đồng chí Trần Canh đều ở mặt trận Biên Giới, Người đã viết bài thơ Lên núi tràn đầy khí thế chiến đấu tặng Trần Canh:

Huề trượng đăng cao quan trận địa Vạn trùng sơn ủng vạn trùng vân Nghĩa binh tráng khí thôn ngưu đẩu Thệ diệt sài lang xâm lược quân.

Dịch:

Chống gậy lên non xem trận địa
Vạn trùng núi đỡ vạn trùng mây
Quân ta khí mạnh nuốt Ngưu Đẩu

Thề diệt xâm lăng lũ sói cầy.

Trong niềm vui lớn của chiến dịch Biên giới mở màn bằng trận đánh Đông Khê với thắng lợi vẻ vang, Hồ Chí Minh cử người mang mấy chai rượu Sâm banh chiến lợi phẩm, kèm theo bài thơ chữ Hán“ Tại Việt Bắc tặng Trần Canh đồng chí”

Hương tân mỹ tửu dạ quang bôi Dục ẩm, tỳ bà  mã thượng thôi Túy ngọa sa trường quân mạc tiếu  Địch nhân hưu phóng nhất nhân hồi

Dịch:

Rượu ngọt sâm banh lấp lánh ly
Muốn uống, tì bà thúc ngựa phi
Đừng cười say nghỉ nơi trận mạc

Không tha quân địch một tên về.

Chủ tịch Hồ Chí Minh còn đặc biệt thấu hiểu nỗi lòng "nhớ nước, nhớ quê mỗi dịp xuân về" của những người đồng chí Trung Quốc vốn đang được sống trong một môi trường hòa bình nay đến Việt Nam công tác trong chiến tranh gian khổ. Do đó, mỗi năm Tết đến, Xuân về, Người đều đích thân đến thăm hỏi đoàn cố vấn, tặng quà động viên và những bài thơ chữ Hán của Người đã diễn tả một phần những tình cảm đó:

Nghênh xuân vô biệt quỹ, Duy hữu tửu số tôn. Thỉnh nhĩ môn nhất túy, Cộng khánh thắng lợi xuân.

Dịch:

Tết này không sắm sửa
Dăm chén rượu làm vui
Say đi nào các bạn

Mừng thắng lợi cùng tôi.

Đào bồ vạn hộ nghênh tân,

Bạo trúc nhất thanh dư cựu.
Phụng tống hải vi số điều,

Liêu cung thưởng xuân hạ tửu.

Dịch:

Đào nở, nhà nhà đón tết
Pháo nổ, đất trời qua đông
Gửi anh một ít hải sản      

Cùng nhau nâng chén xuân nồng!

Đầu xuân năm 1955, đồng chí La Quý Ba lúc này đang đảm nhiệm chức vụ Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam. Nhân dịp này, Chủ tịch Hồ Chí Minh không quên gửi món quà tết tới chúc mừng đồng chí và gửi tặng kèm theo một bài thơ:

Bạch đậu tam (công) cân trọng, Chất điểm nhi vị hương. Thanh niên tăng sản đắc, Thỉnh nhĩ thường nhất thường.

Dịch:

Có ba cân đậu trắng
Chất ngọt và vị thơm
Thanh niên tăng gia được

Mời anh nếm thử xem.

Ngày 16-7-1966, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất vui khi biết tin Chủ Mao Trạch Đông 73 tuổi đã bơi qua sông Trường Giang ở Vũ Hán, Người đã lập tức viết bài thơ Ký Mao Chủ tịch (Gửi Chủ tịch Mao):

Hân vấn nâm sướng du Trường Giang, Đắc tất năm thân thỉ kiện khang. Ngã tại Việt Nam mang kháng Mỹ, Dao chúc nâm vạn thọ vô cương.

Dịch:

Vui nghe Người bơi thỏa Trường Giang,
Quần chúng mừng Người được kiện khang
Tôi ở Việt Nam lo đánh Mỹ ,

Xa chúc Người “vạn thọ vô cương”.

Theo Ths. Trần Thị Thắm 

Phòng TTGD

SỐ NGUYÊN TỐ CHẴN

Bội số nào cũng cần một số nguyên

Để biết mình nhân lên từ đó

Xã hội nào cũng cần tế bào nhỏ

Những gia đình giản dị, chân phương



Con đến bên cha hết sức bình thường

X-X gặp nhau là ra con đó

Nhưng này gái yêu - Cha gọi con gái nhỏ

Con vẫn rất đặc biệt - Nghe con



Con là món quà thượng đế ban cho cha

Là hoa hồng, là lời ca ý nghĩa

Mỗi sớm mai khi cha thức dậy

Đặt lên má con nụ hôn nồng ấm yêu thương



Cứ mỗi ngày qua con lại lớn khôn

Hỏi cha rằng: yêu con thật không vậy?

Những lúc đấy cha thấy mình ngây dại

Giật mình - Định nghĩa lại tình yêu con



Tay nắm tay, cha dắt con đến trường

Mong mỗi ngày con học thêm một điều hay

Cuối chiều nay cô con gái nhỏ

Thủ thỉ vào tai cha: Con yêu cha



Cha vẫn thường mong mình là số 1

Để con luôn là bội số của cha

Ngày hôm nay cha lại nghĩ khác nha

Mong mình là số 2 nguyên tố



Là số 2 cần nhiều nỗ lực

Việc công, việc tư vẹn cả đôi đường

Con cũng cần cố gắng nhiều hơn

Để xứng đáng làm bội nguyên tố chẵn



Ngày hôm nay con đã thành công

Ngày mai cha tin con còn tiến xa hơn nữa

Vững bước mà đi - Con gái yêu của bố

Xã hội cần lắm những người như con.

Tia nắng đẹp - 2/11/2019

BỐ ỐM

Cái nóng từ bố

Như từ lò nung

Cún nằm bên cạnh

Cũng thấy hãi hùng



Nhìn bố, cún hỏi:

Bố đi nắng không?

Chắc bị mưa ướt?

Trời đã vào đông?



Hay quên lời mẹ

Lỡ uống rượu nhiều?

Nên mới bị ốm

Thế thì ai yêu?



Xoa bàn tay bố

Rồi cún vuốt lưng

Quanh quẩn bên bố

Giúp mẹ trông chừng.



Thuốc này có đắng?

Bố hãy uống đi

Sẽ nhanh khỏi bệnh

Đắn đo làm gì.



Hôm nay bố khỏe

Vui vẻ cả nhà

Ta chơi cá ngựa

Cùng cười ha ha.

Tia nắng đẹp - 9/11/2019

CÚN VÀO LỚP MỘT
Lớp một ơi lớp một
Háo hức quá đi thôi
Kỳ nghỉ hè mẫu giáo
Nay đã sắp hết rồi.
 
Mẹ chuẩn bị đầy đủ
Quần đẹp và áo hoa
Đây bút chì thước kẻ
Kia bộ sách giáo khoa.
 
Đôi giầy xinh say ngủ
Nay đã thức giấc rồi
Cặp sách cũng bồi hồi
Mũ treo gần bên cửa.
 
Đường bờ hồ mới sửa
Trông như dải lụa đen
Đợi đón cô trò nhỏ
Vừa lạ lại vừa quen.
 
Xoa đầu em bố bảo
Gắng học tốt cún nha
Nhớ lời xưa Bác dặn
Sau giúp nước non nhà.
 
Nghiêm trang cún hứa nhỏ
Cứ mỗi ngày trôi qua
Rèn những thói quen tốt
Con sẽ gắng bố à.
 
Ngày cuối hè nhạt nắng
Tiết thu đã dần sang
Hoa đầu mùa chớm nở
Cô học trò xốn xang.

Tia Nắng 31.08.2020

CHIA TAY MẪU GIÁO

Trường mầm non Thị trấn
Nay giờ phút chia tay
Sự thân quen ở lại
Mãi yêu ngôi trường này.
 
Ngày nào em mới đến
Rụt rè những bước chân
Ánh mắt như cầu cứu
Níu tay mẹ lại gần.
 
Lớp học như dàn nhạc
Toàn những tiếng oe oe
Ngày cuối hè thêm nóng
Đó đây những tiếng ve
 
Được cô giáo dìu dắt
Các bé dần ngoan hơn
Nêu cao tình đoàn kết
Bớt đi sự dỗi hờn.
 
Cơm nát lên lớp bé
Lớp nhỡ rồi lớn hơn
Bảng chữ cái đã thuộc
Một vài phép tính đơn.
 
Nay xa rồi mẫu giáo
Đến giờ phút chia tay
Gửi lời chào ở lại
Bâng khuâng bé vẫy tay.
 Tia Nắng 09.07.2020